U ljudskoj je prirodi radoznalost, pa tako i stalno pitanje koliko dugo ćemo živeti. Svi se, na neki način boje smrti jer nemaju pouzdano saznanje da li postoji neki oblik života i posle smrti. I dobro je što ne znamo koliko dugo ćemo živeti. Ali ono što možemo da uradimo u ovom životu, (ako onaj drugi uopšte postoji), jeste da vodimo zdrav život da bi što duže i kvalitetnije živeli. Postoji mnogo načina da to postignemo bez uskraćivanja uživanja u svakom danu života.
Prema dosadašnjim istraživanjima evo nekih osnovnih navika koje mogu da vam skrate život:
– preterano sedenje ne možete neutralisati ni redovnim vežbanjem. Australijsko istraživanje je pokazalo da možete izgubiti čak dve godine života ako sedite više od 3 sata dnevno. Posebno je zabrinjavajući podatak da sedenje više od 11 sati dnevno povećava rizik od smrti za 40% u naredne tri godine, u poređenju sa sedenjem manje od četiri sata dnevno.
– sedenje pred televizorom samo dva sata dnevno, može dovesti do prevremene smrti, srčanih obolenja i dijabetesa tipa 2. Negativne uticaje gledanja TV-a dodatno pogoršava preterano dugo sedenje. Prema nekim procenama, svaki sat ispred televizora nakon 25. godine smanjuje život za 21,8 minuta.
– nezdrava ishrana je već opšte poznata navika koja značajno skraćuje život i dovodi do ozbiljnih obolenja. U savremenim uslovima života se mnogi teško odriču suhomesnatih proizvoda, belog hleba i crvenog mesa, a preterivanje u tom pogledu smanjuje život za oko 20%.
Redovno uzimanje gaziranih pića ubrzava starenje ćelija i tkiva i skraćuje životni vek za četiri godine, prema studiji američkih naučnika. Naučnici navode da promene u DNK ljudi koje izaziva gazirano piće istovetne su onima koje uzrokuju cigarete.
– preterana gojaznost je već odavno predmet istraživanja i opravdanog upozorenja svih zdravstvenih radnika. Potrebno je analizirati da li je preterana kilaža rezultat zdravstvenih problema, nervoze ili dosade. Gojaznost u mladosti može ukazati na buduću pojavu zdravstvenih problema već u srednjim godinama. Muškarci koji su gojazni u ranim dvadesetim godinama, su pod dva puta većim rizikom od svojih vršnjaka prosečne težine da umru pre navršene 55. godine, ukazuje danska studija. Indeks telesne mase (BMI) gojaznih muškaraca je bio 30 ili više. Do 55. godine kod gotovo polovine gojaznih ispitanika je dijagnostikovan dijabetes tipa 2 ili visok krvni pritisak, ili su preživeli infarkt ili šlog, ili imali krvne ugruške u nogama ili plućima, ili su već bili mrtvi. Istraživački tim je utvrdio da svaki poen više BMI, povećava rizik od infarkta za 5%, od povišenog pritiska i krvnih ugrušaka za 10%, a rizik od šećerne bolesti za 20%. Mada su ispitivanja obavljena sa muškarcima, istraživači smatraju da bi i u ženskoj populaciji bili slični rezultati.
– zavisnost od cigareta, alkohola ili raznih droga takođe značajno skraćuje životni vek. Redovno konzumiranje dva ili više alkoholnih pića dnevno, čoveku oduzima čak 23 godine života. Aktivno pušenje jedne kutije cigareta dnevno, oduzima 10 godina života, dok svaka pojedinačna cigareta svakog hroničnog pušača košta 14 minuta.
Zavisnici od kokaina uzimanjem svake nove doze droge izgube 5 sati života, a svakodnevnim drogiranjem im ode 34 godina života. Statistika pokazuje da kokainski zavisnici u proseku umiru sa 45 godina. Metadonski zavisnici, skraćuju svoj život za 38 godina i prosečno umiru u 41. godini života. Metamfetamin zavisnike košta čak 42 godine života. Oni umiru sa 37 godina života. Heroin oduzima čak 41 godinu života, a zavisnici od ove droge umiru sa 38 godina. Prosečan uzrast kad se prvi put heroin proba je 23 godine
– nisu samo ishrana i način života faktori koji utiču na životni vek. I poteškoće u pronalaženju partnera smanjuju šanse za dug životni vek. To se naročito odnosi na one koji se nisu nikada venčali, odnosno živeli u dužoj zajednici sa partnerom. Neka istraživanja su pokazala da se rizik od smrti kod tih osoba povećava za 32%.
– oni koji imaju bogat društveni život imaju za 22% više šansi za duži životni vek. Druženje sa prijateljima i porodicom povoljno utiče i na njihovo mentalno zdravlje. Dugogodišnja usamljenost ima iste loše posledice na zdravlje kao i dugogodišnje pušenje oko 15 cigareta dnevno.
– strah od smrti svima skraćuje životni vek, a i život čini manje kvalitetnim. Nedavno istraživanje u kojem su učestvovali pacijenti koji boluju od raka pokazalo je da se očekivani životni vek skraćivao kod bolesnika koji su se bojali smrti. Kod onih koji ne boluju od smrtne bolesti, intenzivan strah od smrti tri do pet puta povećava rizik od kardiovaskularnih bolesti. Blagi strah ima pozitivan učinak, jer utiče na povećanje želje za zdravim životom i povećanje fizičke aktivnosti, naročito kod onih koji se približavaju starijem životnom dobu.
– loš odnos sa kolegama na poslu, nemogućnost uspostavljanja čvršće veze sa kolegama, je jedan od pokazatelja poteškoća u uspostavljanja odnosa sa okolinom. Konfliktan odnos sa kolegama i sa nadređenima na poslu, naročito ako je dugotrajan i konstantan, jeste kao i svaka stresna situacija, uzrok skraćenja životnog veka. Oni koji nemaju dovoljno podrške na poslu imaju 2,4 puta veću šansu da umru prevremeno.
– nezaposlenost je, takođe jedan od elemenata koji može da skrati životni vek za čak 63%. Naročito je to pogubno za stariju populaciju koja izgubi posao. Starijim ljudima koji izgube posao u recesiji može da se skrati očekivani životni vek čak za tri godine.
– dugotrajna putovanja do i sa posla su, kao i svaka stresna situacija, faktori koji negativno utiču na životni vek kao i dugo sedenje ili fizička neaktivnost. Dugo putovanje do posla više utiče na žene i to one koje duže vremena prelaze do posla po 50 kilometara dnevno. Čak su neka istraživanja ukazala na vezu dugotrajnog putovanja sa gojaznošću, nesanicom i većim brojem razvoda.
– problemi sa spavanjem, kao što je premalo ili previše sna, imaju uticaj na životni vek. Istraživanja su pokazala da se životni vek skraćuje ako osoba prosečno spava manje od pet ili više od devet sati. U današnje vreme većina pati od nedostatka sna. Hronični nedostatak sna povezan je sa kardiovaskularnim bolestima, dijabetesom, nekim vrstama raka, demencijom, kognitivnim problemima, gojaznošću i preranom smrti. Prosečna potreba za snom iznosi 8 sati. Pokazalo se da je stopa smrtnosti povećana za 12% kod onih koji spavaju sedam sati u odnosu na one koji u snu provedu osam sati. Takođe, potreba za dužim spavanjem može biti znak drugih fizičkih oboljenja, od dijabetesa do depresije.
– nemogućnost doživljavanja orgazma kroz duži period potencijalno može da uzrokuje do 50% višu smrtnost u odnosu na one koji imaju redovne orgazme. Sa druge strane, orgazmi su povezani sa velikim brojem zdravstvenih beneficija.
– odnos svekrve i snahe je predmet raznih studija i proučavanja i malo ko veruje da u tom odnosu može postojati bar trpeljivost. Neke studije su čak pokazale da snahe svekrvama stvarno skraćuju život. Rečeno brojkama, svekrve koje žive sa snahom imaju dva puta veće izgleda za ranije umiranje od onih koje žive s kćerkom. U svakodnevnim nesuglasicama među njima deblji kraj izvuku fizički slabija i starija strana. Malo je bolja situacija kada one ne žive u istom domaćinstvu ili još bolje, kada žive u različitim gradovima. Istraživanja su pokazala da su žene koje žive s kćerkom zdravije od onih koje žive sa snahom. Štaviše, stručnjaci kažu da bi za starije žene bilo bolje da žive same, nego sa snahom.
